Tạo đột phá giáo dục-đào tạo từ nguồn nhân lực chất lượng cao

Để giáo dục-đào tạo thực sự là quốc sách hàng đầu và có những đóng góp quyết định cho đất nước trong kỷ nguyên mới, đại biểu Quốc hội đề nghị cần thể chế hóa chính sách ưu đãi đặc thù cho nhà giáo, bổ sung các chính sách vượt trội để thu hút và giữ chân nhân tài cho những ngành then chốt, chiến lược.

Chiều 20/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Bổ sung các chính sách vượt trội để thu hút và giữ chân nhân tài

Một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận là phát triển nguồn nhân lực giáo dục, bởi đây là yếu tố then chốt đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên mới.

Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh): Đây là một nghị quyết rất quan trọng, góp phần thể chế hóa chủ trương đường lối của Đảng thông qua Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị và là một thành tố quyết định sự thành công của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: DUY LINH)

Đặt vấn đề “làm thế nào trong một thời gian ngắn, 15 đến 20 năm nữa, Việt Nam phải trở thành nước thu nhập cao, một đất nước giàu có, hùng cường và hạnh phúc?”, đại biểu Ngân cho rằng, yếu tố quyết định đó là nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo được nhân tài để cung cấp cho yêu cầu phát triển nền kinh tế trong cái thời đại mới.

Do đó, để giáo dục đào tạo thực sự là quốc sách hàng đầu và có những đóng góp quyết định cho đất nước trong việc tăng tốc phát triển trong kỷ nguyên mới, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị:

Thứ nhất, về giáo dục mầm non và phổ thông: Cần tập trung giáo dục toàn diện về nhân cách (Đức, Trí, Thể, Mỹ) và lòng nhân ái, thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy. Bên cạnh việc trang bị nhiều kiến thức, cần tăng cường phát triển năng lực người học, đặc biệt hơn là phải khai phóng tư duy, tăng kỹ năng sống và kỹ năng phản biện của người học; đồng thời phải thích ứng nhanh với sự phát triển thần tốc của cách mạng công nghiệp 4.0, trí tuệ nhân tạo, xã hội số, chính phủ số, doanh nghiệp số, và trường học cũng phải là trường học số. Từ đó, cần có chính sách hỗ trợ cho giảng viên đáp ứng yêu cầu của kỷ nguyên mới, trang bị thêm kiến thức về số và ngoại ngữ.

Thứ hai, cần thể chế hóa chính sách ưu đãi đặc thù vượt trội cho nhà giáo. Thống nhất hoàn toàn với việc bổ sung trong Nghị quyết phụ cấp ưu đãi nghề được thực hiện theo lộ trình đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập, tuy nhiên đại biểu lưu ý thêm, có thể quan tâm đến chính sách miễn thuế thu nhập đối với đối tượng này.

Đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn thành phố Hà Nội), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường. (Ảnh: DUY LINH)

Nhấn mạnh dự thảo Nghị quyết đã có những chính sách đặc thù đáng ghi nhận, song đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn thành phố Hà Nội), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, cần bảo đảm tính đồng bộ và nhất quán trong việc triển khai, đặc biệt là với các quy định về vị trí việc làm, chế độ cho giảng viên, giáo viên.

“Tôi đề nghị bổ sung các chính sách vượt trội để thu hút và giữ chân nhân tài cho những ngành then chốt, chiến lược, cả người dạy và người học - những lĩnh vực thị trường khó điều tiết, như: khoa học trái đất, biển và đại dương, công nghệ sinh học, công nghệ bán dẫn, công nghệ vũ trụ, năng lượng nguyên tử, an ninh mạng, và một số ngành xã hội nhân văn đặc thù”, đại biểu đề xuất.

Đại biểu nhấn mạnh: "Tại Nghị quyết này, chúng ta cần có chính sách phát triển nhân lực cụ thể đối với 10 nhóm công nghệ chiến lược được ban hành kèm theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ nhằm thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia".

Đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về cơ chế học bổng toàn phần gắn với cam kết phục vụ đất nước; thiết lập quỹ phát triển tài năng đặc thù hỗ trợ nghiên cứu sinh, nhà khoa học trẻ; cơ chế lương, đãi ngộ đặc biệt, có sức cạnh tranh với khu vực tư nhân và quốc tế; ưu tiên bố trí ngân sách và thu hút đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại phục vụ đào tạo và nghiên cứu trong các ngành, lĩnh vực chiến lược, trọng điểm.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hợp tác "3 nhà": Nhà nước-Nhà trường-Doanh nghiệp, thông qua cơ chế đặt hàng nghiên cứu, ưu tiên chuyển đổi số, và gắn đào tạo nhân lực trình độ cao.

Đại biểu Lý Tiết Hạnh (Đoàn Gia Lai). (Ảnh: QH)

Đại biểu Lý Tiết Hạnh (Đoàn Gia Lai) cho rằng, chính sách ưu đãi phải gắn với chiến lược đào tạo - sử dụng giáo viên, nhất là giáo viên sư phạm trọng điểm. Đại biểu đặc biệt nhấn mạnh cần đầu tư vào đào tạo giáo viên chất lượng cao, miễn học phí, hỗ trợ ký túc xá và đảm bảo có việc làm sau tốt nghiệp. Đây là cách để nâng vị thế người thầy - chủ thể trung tâm của Nghị quyết 71.

Tạo nguồn lực cho giáo dục và đào tạo phát triển một cách đột phá

Kết thúc thảo luận, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.

Bộ trưởng cho biết, trong quá trình xây dựng, Ban soạn thảo đã thành lập Ban Chỉ đạo để xem xét tổng thể, hướng đến giảm chồng chéo, bảo đảm sự liên thông về khái niệm và ngôn ngữ giữa ba dự thảo Luật.

Tán thành với ý kiến của nhiều đại biểu, Bộ trưởng nhấn mạnh: Luật Giáo dục đóng vai trò nền tảng; các luật còn lại mang tính đặc thù theo từng bậc, từng mảng. Về “chuẩn”, Luật Giáo dục xác lập chuẩn chung, trong khi giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp sẽ có chuẩn riêng phù hợp đặc thù từng lĩnh vực.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm. (Ảnh: DUY LINH)

Đề cập đến mô hình đại học vùng, Bộ trưởng cho biết, các đại học vùng có vai trò quan trọng trong đào tạo nhân lực và nghiên cứu khoa học; các chủ trương của Đảng đều yêu cầu phát triển đại học quốc gia và đại học vùng thành các thực thể mạnh, giữ vai trò đầu tàu của hệ thống giáo dục quốc dân. Nếu thực tế cho thấy mô hình đại học vùng còn bất cập, đặc biệt ở “khâu trung gian”, thì cần khảo sát, đánh giá kỹ.

“Chúng tôi sẽ căn cứ Nghị quyết số 71-NQ/TW để xác định khâu trung gian nằm ở đâu” - Bộ trưởng nói.

Trao đổi về đào tạo chuyên sâu đặc thù trong lĩnh vực sức khỏe, Bộ trưởng cho hay, hoạt động này từ trước đến nay vẫn diễn ra bình thường. Luật Giáo dục đại học không can thiệp vào quản lý đào tạo chuyên khoa y mà chỉ quy định các nguyên tắc chung về đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ theo phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Gửi lời cảm ơn tới Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chia sẻ: "Giáo dục và đào tạo không chỉ là nhiệm vụ của ngành giáo dục hay đội ngũ nhà giáo mà chúng tôi hiểu một cách sâu sắc rằng thể chế là một nguồn lực, trong đó sự ủng hộ của các đại biểu Quốc hội hôm nay cũng chính là một nguồn lực để cho giáo dục và đào tạo phát triển một cách đột phá trong thời gian sắp tới".

VY ANH

Nguồn: https://nhandan.vn/tao-dot-pha-giao-duc-dao-tao-tu-nguon-nhan-luc-chat-luong-cao-post924651.html