Giáo sư ĐH Harvard cùng nhà thơ Việt với dự án dịch Truyện Kiều sang tiếng Anh

Chiều nay 20.11, tại Trường ĐH Hoa Sen diễn ra buổi giao lưu, chia sẻ về kiệt tác văn học Việt Nam, Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du, với khách mời là giáo sư John Stauffer, giảng viên khoa Văn ĐH Harvard và nhà thơ - dịch giả Nguyễn Đỗ. Đây là 2 trong 3 dịch giả chính của dự án dịch Truyện Kiều sang tiếng Anh do nhà thơ Nguyễn Đỗ chủ biên.

Chia sẻ những cảm nhận về Truyện Kiều, giáo sư John Stauffer cho hay: "Vẻ đẹp lớn nhất của tác phẩm Truyện Kiều nằm ở ngôn ngữ, một thứ ngôn ngữ đầy tính nhạc và yếu tố mỹ học, có sức mạnh biến đổi người đọc, khiến ta suy nghĩ về bản thân theo cách mới và mở rộng khả năng thấu cảm với người khác".

Vì sao giáo sư ĐH Harvard và nhà thơ Việt quyết định Truyện Kiều sang tiếng Anh? - Ảnh 1. — Giáo sư John Stauffer (trái) và nhà thơ Nguyễn Đỗ (giữa) chia sẻ về dự án dịch *Truyện Kiều* sang tiếng Anh

Theo giáo sư John Stauffer, nếu đọc Truyện Kiều đủ lâu, đủ hiểu và đủ thấm sẽ nhìn thấy nhiều cuộc đời trong đó với những giá trị, câu chuyện về niềm tin với định mệnh. "Nó phản ánh những bi kịch mà con người phải đối diện. Nhưng chính quá trình vượt qua định mệnh, chống lại cảm giác bất lực trước số phận, mới đem lại giá trị nhân sinh sâu sắc của tác phẩm".

Ông cũng nhấn mạnh tính chu kỳ của truyện: khi đọc xong, người ta bị thôi thúc quay lại từ đầu, một đặc điểm của mọi tác phẩm vĩ đại.

Tại buổi giao lưu, nhà thơ, dịch giả Nguyễn Đỗ cho biết dự án dịch Truyện Kiều sang tiếng Anh gồm có 4 thành viên trong đó có 3 người chịu trách nhiệm về dịch thuật là nhà thơ Nguyễn Đỗ, giáo sư Stauffer và nhà thơ Mỹ Paul Hoover.

Vì sao giáo sư ĐH Harvard và nhà thơ Việt quyết định Truyện Kiều sang tiếng Anh? - Ảnh 2. — Sinh viên Trường ĐH Hoa Sen lắng nghe những chia sẻ của giáo sư Trường ĐH Harvard về *Truyện Kiều*

Theo nhà thơ Nguyễn Đỗ, từ lâu ông đã nung nấu ý định sẽ thực hiện dự án này vì ông cho rằng những bản dịch Truyện Kiều trước đây chưa thực sự hay, trong có bản mới chỉ "kể lại Truyện Kiều bằng tiếng Anh" chứ chưa phải là dịch.

"Chúng tôi bắt đầu từ tháng 3 và dự kiến trong 2 năm sẽ hoàn thành việc dịch hơn 33.000 câu thơ. Sở dĩ cần tốn nhiều thời gian và công sức vì đây là một tác phẩm lớn với nhiều câu từ cổ, có tính ẩn dụ, chưa kể chứa đựng yếu tố văn hóa... Nhóm dịch giả phải đọc kỹ văn bản gốc, so sánh với những văn bản tiếng Việt khác...", dịch giả Nguyễn Đỗ thông tin.

Ông chia sẻ tiếp: "Tôi dịch bản thứ nhất rồi gửi cho đồng nghiệp là nhà thơ Paul Hoover đọc, rồi đến giáo sư Stauffer đọc. Chúng tôi thực hiện một vòng khép kín như vậy không chỉ một lần. Có những chi tiết tranh luận với nhau mấy ngày liền. Ví dụ câu 'dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng', rất khó để dịch sang tiếng Anh mà thể hiện hết được ý thơ, cảm xúc của thơ nên phải tranh luận khá nhiều".

Được biết, đến nay dự án dịch Truyện Kiều sang tiếng Anh của nhà thơ Nguyễn Đỗ cùng các cộng sự đã thực hiện được 60-70%.

Nguyễn Đỗ là nhà thơ, dịch giả gốc Việt sinh năm 1959, hiện sống tại Mỹ. Trước khi đến Mỹ học tiếng Anh và báo chí vào năm 1999, ông là thầy giáo dạy văn của một trường THPT tại Pleiku (Gia Lai) và sau đó sinh sống tại TP.HCM.

Nhà thơ Nguyễn Đỗ đã xuất bản 13 tập thơ, như Bến Cá và Chiều Thu (cùng với nhà thơ Thanh Thảo, năm 1988), Khoảng Trống (NXB Hội Nhà Văn Việt Nam, năm 1991), Bóng Tối Mới (NXB Hội Nhà Văn Việt Nam, năm 2009)...

Ông cùng với nhà thơ Mỹ Paul Hoover biên tập và dịch thơ tuyển tập thơ đương đại Việt Nam sang tiếng Anh; dịch Tuyển tập thơ của Nguyễn Trãi sang tiếng Anh và thơ của các nhà thơ nổi tiếng của Mỹ như Allen Ginsberg, Robert Frost, William Carlos Williams... sang tiếng Việt.

Thơ và các bản dịch thơ của tác giả Nguyễn Đỗ được đăng tải trong nhiều tuyển tập và trên các tạp chí thơ Mỹ và thế giới. Năm 2005, ông nhận được khoản tài trợ từ Quỹ Thơ của Thành phố New York vì những đóng góp cho thơ ca thế giới. Năm 2016, ông được Báo SouthEast Asian Global chọn là một trong năm nhà thơ Đông Nam Á xuất sắc nhất.

Nguồn: https://thanhnien.vn/giao-su-dh-harvard-cung-nha-tho-viet-voi-du-an-dich-truyen-kieu-sang-tieng-anh-185251120200945915.htm