Thái Nguyên: Công tác bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số đạt nhiều kết quả tích cực

Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Thái Nguyên đã hoàn thành và vượt nhiều chỉ tiêu của các Đề án bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số. Qua đó, đã góp phần bảo tồn hiệu quả di sản văn hóa truyền thống, tăng cường sự gắn kết, giao lưu văn hóa giữa các vùng miền, các dân tộc, qua đó củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần của người dân, đặc biệt ở khu vực miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số

Trong giai đoạn 2021 - 2026, công tác tổ chức, triển khai các Đề án gồm: Quyết định số 3666/QĐ-BVHTTDL ngày 07/12/2020 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt Đề án "Tổ chức định kỳ ngày hội, giao lưu, liên hoan văn hoá, thể thao và du lịch vùng đồng bào các dân tộc thiểu số theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2021-2030"; Quyết định số 4452/QĐ-BVHTTDL ngày 31/12/2020 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đề án "Chương trình hoạt động văn hoá, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030"; Quyết định số 3404/QĐ-BVHTTDL ngày 22/12/2021 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2030" (sau đây gọi tắt là Đề án) được quán triệt, triển khai thực hiện thống nhất, triển khai thực hiện có hiệu quả của hai tỉnh trước sáp nhập, đồng thời bổ sung, điều chỉnh phù hợp với đặc thù nhiệm vụ sau sáp nhập, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Lễ hội cầu mùa của dân tộc Sán Chay (Thái Nguyên)

Với mục tiêu của Đề án "Tổ chức định kỳ ngày hội, giao lưu, liên hoan văn hoá, thể thao và du lịch vùng đồng bào các dân tộc thiểu số theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2021-2030" là tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số; quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam nói chung và các vùng văn hóa dân tộc nói riêng; góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tỉnh Thái Nguyên đã chủ động phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các địa phương trong khu vực miền núi phía Bắc tổ chức và tham gia các hoạt động; các hoạt động giao lưu, liên hoan được mở rộng quy mô, đa dạng vùng tham gia, huy động đông đảo nghệ nhân, diễn viên, vận động viên từ cơ sở, tạo môi trường giao lưu, học hỏi giữa các dân tộc trong toàn tỉnh; các chỉ tiêu thực hiện đạt 100% kế hoạch tổ chức sự kiện cấp tỉnh, tham gia đầy đủ các Ngày hội cấp khu vực và toàn quốc do Bộ tổ chức; huy động trên hàng nghìn lượt nghệ nhân, vận động viên tham gia hằng năm; 70% huyện, thành phố tổ chức được các ngày hội, liên hoan quy mô cấp cơ sở.

Năm 2022: Tỉnh Thái Nguyên đăng cai tổ chức thành công Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II tại tỉnh Thái Nguyên, năm 2022 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp tổ chức; Năm 2023: Tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc tỉnh Bắc Kạn lần thứ II; Năm 2024: Tham gia Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI tại tỉnh Lạng Sơn; tham gia các hoạt động tại: Tuần "Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam" năm 2024 tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam; tham gia hưởng ứng Ngày hội "Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn 2021-2025, thực hiện Đề án "Chương trình hoạt động văn hoá, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030", tỉnh đã tổ chức buổi biểu diễn lưu động, đưa thông tin về cơ sở, thực hiện chương trình giao lưu, biểu diễn nghệ thuật phục vụ công nhân, học sinh, lực lượng vũ trang, gắn với tuyên truyền chủ trương, chính sách dân tộc, đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động nghệ thuật, huy động nguồn lực xã hội tham gia các hoạt động. Các chỉ tiêu cơ bản đạt và vượt kế hoạch giai đoạn 2021-2025: 100% địa phương vùng sâu, vùng xa được phục vụ ít nhất 2-3 đợt/năm; số buổi biểu diễn, chiếu phim, giao lưu tăng bình quân 10%/năm; đời sống tinh thần của nhân dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số được cải thiện rõ rệt; phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" được lan tỏa mạnh mẽ.

Đồng bào Sán Chay trong điệu múa tra mố

Ngoài ra, trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã hoàn thành và vượt nhiều chỉ tiêu của Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2030". Qua đó, công tác bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc đã có chuyển biến rõ rệt, được cộng đồng hưởng ứng. Theo rà soát, thống kê đến thời điểm tháng 9 năm 2025 trên địa bàn toàn tỉnh có tổng số 987 Câu lạc bộ văn hóa, nghệ thuật, thể thao ở các xã, phường có Quyết định thành lập, có Ban Chủ nhiệm, có quy chế hoạt động với tổng số 27.735 hội viên; tổng số Câu lạc bộ cấp xã có loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là 71/243; cấp thôn, xóm là 49/664. Địa phương có nhiều Câu lạc bộ nhất là Phường Vạn Xuân: 65 Câu lạc bộ; xã Kha Sơn: 56 Câu lạc bộ.

Hiện nay, tỉnh Thái Nguyên có 01 di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại (Nghệ thuật hát Then - đàn Tính); 45 di sản VHPVT quốc gia đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, nhiều di sản văn hóa phi vật thể phong phú về loại hình: Lễ hội truyền thống như: Lễ hội đền Đuổm, lễ hội Lồng tồng, lễ hội cầu mùa của người Sán Chay, người Dao Lô gang; các phong tục, tập quán và tín ngưỡng tốt đẹp như: lễ cấp sắc của người Tày, người Nùng, người Dao, người Sán Dìu, nghệ thuật trình diễn dân gian: Múa rối cạn Thẩm Dộc, múa Bát, hát ví, hát Lượn Cọi, hát Then người Tày, hát Soọng Cô của người Sán Dìu, hát Sli của người Nùng; tri thức dân gian: Tri thức trồng và chế biến chè Tân Cương, Tiếng nói, chữ viết của người Dao… Đây là những Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã được bảo tồn và trao truyền qua nhiều thế hệ, là tài sản văn hóa truyền thống tiêu biểu, quý giá của tỉnh nói riêng và của cả nước nói chung.

Qua đó, việc thực hiện các Đề án đã góp phần bảo tồn hiệu quả di sản văn hóa truyền thống, tăng cường sự gắn kết, giao lưu văn hóa giữa các vùng miền, các dân tộc, qua đó củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần của người dân, đặc biệt ở khu vực miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số; Tạo không gian sinh hoạt văn hóa, thể thao phong phú, giúp đồng bào các dân tộc được giới thiệu, quảng bá bản sắc văn hóa truyền thống đặc trưng của địa phương; góp phần nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp về vai trò của văn hóa dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong phát triển du lịch văn hóa cộng đồng../.

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/thai-nguyen-cong-tac-bao-ton-van-hoa-dan-toc-thieu-so-dat-nhieu-ket-qua-tich-cuc-20251111084317909.htm