Tiếc cho phố Tây Bùi Viện

"Nhạc lớn đến mức không thể chơi lâu, tôi chỉ ngồi một lúc rồi đi", James (quốc tịch Anh) nói sau 5 năm quay lại phố đi bộ Bùi Viện.

Từng đến đây vào năm 2020, anh thích thú khi được uống những chai bia thủ công, tận hưởng không khí đường phố trong tiếng nhạc đủ nghe.

"Tôi vẫn hứng thú với sự nhộn nhịp tại đây. Nhưng hiện quán bar/pub san sát, âm thanh hỗn tạp khiến tôi khó chịu vì thiếu không gian trò chuyện. Khi đi trên đường, tôi không thoải mái khi người bán liên tục chặn lại chào mời. Mỗi người một cảm nhận, tôi thấy không còn phù hợp với nơi này", anh chia sẻ.

James dự kiến thuê giường dorm (giường trong phòng tập thể) trong tuyến phố để vui chơi thâu đêm những ngày sau. Song, anh quyết định rời đi.

Quay lưng

James không phải trường hợp hiếm. Trong số những du khách rời đi còn có Gita Merlinda (quốc tịch Indonesia).

Gita check-in tại phố đi bộ Bùi Viện vào tháng 10. Ảnh: Gita Merlinda.

Lần đầu đến TP.HCM vào tháng 10, Gita háo hức khám phá địa điểm được giới thiệu là "không gian đặc sắc về đêm cho du khách quốc tế". Ấn tượng đầu tiên của cô là không khí sôi động và vui vẻ, khác biệt với những tuyến đường lân cận. Tại đây, cô tìm thấy nhà hàng hải sản, hương vị rất ngon, nhưng sau khi ăn, nữ du khách cũng nhanh chóng chuyển địa điểm.

Cô kể rằng mình đi hết đoạn đường nhưng không tìm được điểm dừng thích hợp, tiếng nhạc lấn át tiếng trò chuyện, trong khi mong muốn của cô là không gian vừa đủ vui để có thể tập trung tận hưởng bia Việt Nam.

"Ngoài trải nghiệm ẩm thực, tôi không cảm nhận rõ bản sắc Việt Nam ở đây. Điều mà tôi mong chờ, khi nghe tuyến phố là nơi giao lưu văn hoá", Gita nói.

Quán bar với nhạc sôi động, vũ công biểu diễn chiếm đa phần tại phố đi bộ Bùi Viện. Ảnh: Linh Huỳnh, Đỗ Khang, Duy Hiệu.

Trong khi đó, Alessia (quốc tịch Italy) cho biết khi du lịch ở châu Á, cô luôn mong chờ phố Tây là địa điểm có thể tận hưởng văn hóa, ẩm thực đậm bản sắc và âm nhạc đường phố để hiểu hơn về nơi đó. Song, khi đến phố Bùi Viện, cô cảm thấy không phù hợp với mô hình đêm này.

Alessia có phần e ngại trước những nữ vũ công ăn mặc gợi cảm và nhảy múa, đèn từ quán bar chiếu loạn xạ. Cô vẫn thích không khí náo nhiệt tại đây, nhưng chỉ quay lại nếu Bùi Viện tiết chế những điều trên.

"Để khám phá tuyến phố, tôi chọn đến vào ban ngày. Khi đó không khí dịu hơn, có nhiều lựa chọn ăn uống. Với tôi, TP.HCM vẫn là một điểm đến tuyệt vời với sự hiếu khách của người dân và ẩm thực đa dạng", cô nói.

Khôi phục

Khi được quy hoạch thành phố đi bộ vào năm 2017, Bùi Viện được kỳ vọng sẽ trở thành nơi lý tưởng cho khách du lịch trải nghiệm ẩm thực, âm nhạc, văn hóa đường phố và giao lưu bạn bè quốc tế.

Song, thực trạng hiện tại của phố đi bộ Bùi Viện là âm thanh ồn ào, chan chát từ nhiều quán bar, không gian đôi lúc hỗn loạn, vỉa hè bị lấn chiếm, theo nhìn nhận từ Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP.HCM.

Nhiều doanh nghiệp, quán ăn chất lượng dần rút khỏi Bùi Viện. Các hàng quán khác nhanh chóng thay thế, nhưng đa phần là quán bar tầm thấp và trung khiến tuyến phố thiếu bản sắc. Đó là lý do Bùi Viện phai nhạt trong mắt du khách văn minh lẫn người dân TP.HCM.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, thạc sĩ Đống Sơn Lâm, giảng viên ngành Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng việc phát triển tự phát, thiếu điều phối đồng bộ và tình trạng thương mại hóa quá mức đã làm sai lệch tầm nhìn văn hóa ban đầu của tuyến phố.

Thay vì chỉ có nhạc từ quán bar, Bùi Viện nên tổ chức biểu diễn nghệ thuật đường phố định kỳ như acoustic, xiếc... Ảnh: Linh Huỳnh.

Việc thiếu quy hoạch phân khu chức năng, quán bar dày đặc cùng tình trạng ô nhiễm tiếng ồn đã biến nơi đây thành khu giải trí đại chúng, thiếu chọn lọc. Trước đó, năm 2021, hơn 30 cơ sở kinh doanh tại tuyến phố này phải ký cam kết giảm tiếng ồn.

Nhìn vào phố Tây Tạ Hiện (Hà Nội), sự tiếc nuối cho Bùi Viện càng lớn. Tuyến phố này nhộn nhịp với không khí ăn uống về đêm, nhưng không có âm thanh inh ỏi. Đồng thời được thiết kế đô thị nhất quán, quản trị hiệu quả, đáp ứng nhu cầu quốc tế, nhưng vẫn giữ tính bản địa.

"Nếu tiếp diễn, Bùi Viện sẽ đối mặt với nguy cơ suy giảm mạnh uy tín thương hiệu, đẩy lùi du khách chất lượng, xói mòn giá trị văn hóa, mất niềm tin từ các nhà đầu tư và gây phiền toái đến khu dân cư lân cận", thạc sĩ này nhận định.

Để không đánh mất vai trò cầu nối với du khách toàn cầu của tuyến phố, cần một chiến lược rõ ràng với sự phối hợp giữa quy hoạch đô thị, quản lý văn hóa và hợp tác công - tư. Tuyến phố Tây đúng nghĩa phải là nơi giao lưu văn minh, nghệ thuật đường phố có chọn lọc, bia hoặc món ăn địa phương ngon.

Tháng 8, phường Bến Thành cho biết sẽ nghiên cứu, xây dựng đề án đề xuất TP.HCM có chủ trương và chỉ đạo củng cố, mở rộng phố đi bộ Bùi Viện. Song, theo vị thạc sĩ, mở rộng không gian mà không cải thiện chất lượng trải nghiệm chỉ là giải pháp hình thức.

Nếu muốn tuyến phố trở thành điểm đến văn hóa đúng nghĩa, ngoài quán bar phục vụ bia thủ công hoặc rượu địa phương, cần có các nhà hàng đặc sản Việt Nam, đặc biệt ẩm thực miền Nam và miền Tây để tăng chiều sâu trải nghiệm. Địa phương cũng có thể biến Bùi Viện thành điểm khởi đầu của các city tour, food tour ban đêm để kết nối, giới thiệu tuyến phố đến du khách.

"Việc tái định vị sản phẩm từ phố đêm giá rẻ sang phố đêm văn hóa, phản ánh bản sắc năng động nhưng văn minh của TP.HCM sẽ hấp dẫn được du khách giá trị cao và bền vững", thạc sĩ này nhấn mạnh.

Nhóm du khách Ấn Độ vui chơi tại phố đi bộ Bùi Viện vào tháng 12/2024. Ảnh: Linh Huỳnh.

Ở góc nhìn rộng hơn, tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn (Đại học RMIT Việt Nam), nhận thấy với vị trí trung tâm và lượng khách quốc tế đông đảo, phố đi bộ Bùi Viện có tiềm năng phát triển thành thương hiệu du lịch cấp thành phố hoặc quốc gia. Nhưng trước hết phải đưa tuyến phố về đúng mục tiêu ban đầu, thay vì duy trì hoạt động như hiện tại.

Vị tiến sĩ lấy ví dụ về phố Portobello Road (London), các khu chợ nơi đây do cá nhân vận hành, nhưng vẫn được hội đồng thành phố quản lý chặt. Hay cú lội ngược dòng về định hướng của phố Clarke Quay (Singapore).

Những năm 1990, Clarke Quay được kỳ vọng trở thành tuyến phố sôi động, nhưng do mục tiêu và câu chuyện thiếu rành mạch, mô hình này thất bại. Chính phủ Singapore sau đó đã mạnh tay tái định hình cùng các bên liên quan và Clarke Quay hồi sinh. Ở Thái Lan, phố Khao San cũng tạo dấu ấn bền vững nhờ phân khúc khách rõ ràng và quản lý linh hoạt.

Nhìn chung, ba quốc gia này xây dựng thành công phố đêm văn hoá - du lịch tinh tế nhờ quản trị có định hướng chặt chẽ, áp dụng chuẩn nhận diện hình ảnh và mô hình trải nghiệm đa dạng. Đó là kinh nghiệm Bùi Viện nên học hỏi.

"Chính quyền địa phương giữ vai trò rất quan trọng trong việc dẫn dắt, định hình lại hướng phát triển, thương hiệu và mô hình hoạt động cho Bùi Viện. Tránh trượt dài khi tuyến phố này có khả năng trở thành phố đêm văn hoá - du lịch", tiến sĩ Justin bày tỏ.

Nguồn: https://znews.vn/tiec-cho-pho-tay-bui-vien-post1602972.html