Tín chỉ carbon rừng - tiềm năng lớn

Không chỉ mang lại nguồn thu lớn, tín chỉ carbon còn góp phần bảo vệ, phát triển rừng tốt hơn. Nhưng, tiềm năng này gần như vẫn chưa được khai thác.

Sau khi Chính phủ quyết định đóng cửa rừng, nhiều năm qua, các địa phương vùng Tây Nguyên đã đồng loạt triển khai nhiều giải pháp khôi phục, bảo vệ rừng. Nhờ vậy, những thảm rừng ngày càng được mở rộng, phát triển mạnh, tạo tiềm năng lớn phát triển kinh tế dưới tán rừng, đặc biệt là thu lợi từ tín chỉ carbon. Mặc dù vậy, nhiều đơn vị chủ rừng lâu nay vẫn đang “loay hoay” trong việc triển khai. Bởi đây còn là vấn đề khá mới, chưa có những hướng dẫn cụ thể.

Tiềm năng phát triển kinh tế rừng

Nằm trên QL28, Vườn quốc gia Tà Đùng, xã Tà Đùng, tỉnh Lâm Đồng (Đắk Nông cũ), là những vạt rừng nguyên sinh trập trùng với hệ sinh thái đa dạng, nhiều loại dộng thực vật quý hiếm, nằm trong sách Đỏ. Với diện tích tự nhiên khoảng 21.000ha, trong đó, gần 1 nửa diện tích là rừng nguyên sinh, còn lại là rừng thứ sinh các loại, đạt tỷ lệ che phủ hơn 85% diện tích. Đây là một trong những khu rừng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới nhiều tầng tán khá đặc trưng của vùng Tây Nguyên và có tiềm năng lớn về hấp thu và lưu giữ carbon. Ngoài ra, Vườn quốc gia Tà Đùng có khoảng 5.000ha rừng phục hồi, đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh, việc hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng tại đây cũng là một lợi thế. Đặc biệt, rừng tre nứa và hỗn giao tre nứa gỗ cũng được đánh giá có khả năng hấp thụ và lưu giữ carbon cao hơn các rừng khác.

Theo ông Khương Thanh Long, Giám đốc Vườn quốc gia Tà Đùng, với diện tích rừng tự nhiên lớn, rừng Tà Đùng được đánh giá là kho lưu trữ carbon lớn. Nếu triển khai tín chỉ carbon, sẽ góp phần tăng nguồn thu của đơn vị, phục vụ tốt hơn trong việc chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng.

Rừng Nam Tây Nguyên, Tuy Đức, Lâm Đồng. Ảnh: Hồng Thủy.

Tương tự, Rừng phòng hộ Thác Mơ (xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng) có tổng diện tích hơn 6.500ha rừng thường xanh. Ông Nguyễn Xuân Khương, Giám đốc Ban quản lý rừng phòng hộ Thác Mơ cho biết, rừng Thác Mơ được xếp vào một trong những khu rừng có tầm quan trọng trong công tác bảo tồn các mẫu động thực vật hiếm, nằm trong sách đỏ. Cũng nhờ hệ sinh thái rừng nguyên sinh được bảo vệ khá nguyên vẹn, đây cũng là khu rừng có tiềm năng phát triển thị trường tín chỉ carbon.

“Việc phát triển tín chỉ carbon rừng đồng nghĩa với việc phải thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao chất lượng rừng. Trong đó, địa phương sẽ tập trung thực hiện quản lý tốt diện tích rừng hiện có, tăng cường công tác phát triển rừng, phát triển kinh tế rừng… Phát triển tín chỉ carbon là cơ hội bổ sung nguồn tài chính nhằm tăng thu nhập, cải thiện sinh kế cho các chủ rừng, người dân từ đó hỗ trợ công tác quản lý, bảo vệ rừng”, ông Khương nói.

Ông Nguyễn Ngọc Bình, Chủ tịch Công ty MTV TNHH Lâm nghiệp Nam Tây Nguyên, đơn vị chủ rừng Nam Tây Nguyên cho biết, tín chỉ carbon rừng được xác định từ lượng CO2 tạo ra từ hoạt động giảm phát thải khí nhà kính thông qua các hoạt động chống mất rừng, suy thoái rừng; quản lý bền vững tài nguyên rừng, bảo tồn, nâng cao trữ lượng carbon rừng. Chủ rừng có thể quy đổi diện tích rừng đang quản lý, bảo vệ ra lượng hấp thụ khí CO2, ra tín chỉ carbon và có thể bán tín chỉ này. Lý thuyết là vậy, nhưng để thu được tiền từ tín chỉ carbon không đơn giản, phải qua nhiều công đoạn, quy trình thủ tục, khá phức tạp.

"Cụ" cây giáng hương 430 tuổi trong rừng Thác Mơ. Ảnh: Hồng Thủy. 

“Tham gia thị trường carbon không chỉ để giảm chi phí tuân thủ môi trường, mà còn là cơ hội tiếp cận tài chính xanh, cải thiện hình ảnh thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn ESG (bộ ba tiêu chí phát triển bền vững gồm Môi trường- Xã hội và Quản trị) ngày càng khắt khe trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Khương Thanh Long cho hay.

Còn không ít rào cản

Theo các chuyên gia, độ che phủ rừng của Việt Nam hiện đạt trên 42%, tương đương gần 15 triệu ha rừng. Đây là một tiềm năng lớn để phát triển thị trường tín chỉ carbon, tạo thuận lợi để triển khai các dự án như REDD+ (giảm phát thải từ mất rừng và suy thoái rừng) hoặc trồng rừng mới. Năm 2023, Việt Nam đã bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng cho Ngân hàng Thế giới, thu về hơn 51 triệu USD, cho thấy tiềm năng tài chính rất lớn từ nguồn tài nguyên này.

Thương mại carbon rừng được hiểu là việc hấp thụ carbon của rừng có thể bán như một mặt hàng thương mại. Việt Nam là một trong những quốc gia có tiềm năng rừng và các dự án về tín chỉ carbon rừng. Ước tính trong giai đoạn 2021 - 2030, Việt Nam sở hữu khoảng từ 40 - 70 triệu tín chỉ carbon rừng có thể bán cho thị trường tín chỉ carbon thế giới, trị giá hàng chục ngàn tỷ đồng.

Những năm qua, những khu rừng ở Tuy Đức, Lâm Đồng được bảo vệ nghiêm ngặt, nên ngày càng phát triển. Đây chính là tiềm năng lớn về thị trường tín chỉ carbon rừng. Ảnh: Hồng Thủy. 

Liên quan đến vấn đề tín chỉ carbon, tháng 6 vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 119/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định về giảm phát thải. Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/8. Trong đó, giai đoạn đến hết năm 2028, Chính phủ sẽ xây dựng, tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon trong nước; triển khai cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; từ năm 2029, xây dựng và thực hiện cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Giai đoạn từ năm 2029, Chính phủ triển khai xây dựng và thực hiện cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính; hoàn thiện quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; quy định pháp luật về tổ chức, quản lý, vận hành thị trường carbon trong nước và tham gia thị trường carbon thế giới.

Nhờ có công nghệ hỗ trợ giám sát từ xa, công tác bảo vệ rừng hiệu quả hơn. Trong ảnh là ông Nguyễn Ngọc Bình, Chủ tịch Công ty Lâm nghiệp Nam Tây Nguyên (bìa phải) đang kiểm tra công tác giám sát rừng trên phần mềm. Ảnh: Hồng Thủy.

Việt Nam hiện là một trong số ít nước trong khu vực châu Á có hành lang pháp lý ghi nhận vai trò của carbon rừng trong thích ứng, giảm biến đổi khí hậu và định hướng thương mại tín chỉ carbon rừng.

Tuy nhiên, để thị trường carbon trở thành công cụ chiến lược, giúp Việt Nam vừa đạt được mục tiêu Net zero, vừa tạo động lực tăng trưởng xanh cho toàn nền kinh tế, nhà nước cần thực hiện một số giải pháp như: hoàn thiện khung pháp lý, đặc biệt là các quy định liên quan đến đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV), quyền sở hữu tín chỉ carbon, cơ chế phân bổ hạn ngạch và đấu giá, cũng như xử lý tranh chấp và vi phạm.

Sớm thiết lập sàn giao dịch tín chỉ carbon quốc gia, tạo ra thị trường minh bạch, dễ tiếp cận cho các doanh nghiệp. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, bao gồm: tín dụng xanh, đào tạo kỹ thuật, tiếp cận quỹ đầu tư khí hậu như Quỹ Khí hậu xanh (GCF), JETP, hoặc vốn từ các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á. 

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/tin-chi-carbon-rung--tiem-nang-lon-d783370.html