 |
| Mô hình tòa soạn hội tụ. Minh họa: AI |
Tòa soạn hội tụ là mô hình tích hợp sản xuất nội dung, nơi tin tức được biên tập và phân phối đồng thời trên nhiều nền tảng và phương tiện truyền thông: Báo in, điện tử, mạng xã hội, phát thanh, truyền hình...
Thay vì chia rẽ theo từng phòng ban riêng biệt, mô hình này tập trung về một “Bàn tin trung tâm” - nơi quy hoạch chủ đề, điều phối nhân lực và hoạch định cách triển khai đồng bộ.
Việc ra đời tòa soạn hội tụ là kết quả tất yếu của xu hướng hội tụ công nghệ cũng như thay đổi cách tiếp nhận của công chúng, nhất là khi công chúng dễ dàng tiếp nhận với nguồn tin hơn thông qua các thiết bị công nghệ thông minh.
Trong cuốn sách “Báo chí truyền thông, những góc tiếp cận” do Nhà xuất bản Thông tin và Truyền phát hành năm 2022, tiến sĩ Trần Bá Dung, Nguyên Trưởng Ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam, nhấn mạnh những việc cần làm khi xây dựng tòa soạn hội tụ: Thứ nhất, cần thay đổi tư duy trong tổ chức thông tin. Với tòa soạn hội tụ, người phụ trách sẽ chủ động điều phối kênh thông tin, tin nóng ưu tiên đẩy lên mobile, tiếp đó là lên trang điện tử, chạy phần tin tức trên truyền hình, ra các sản phẩm trên báo in…, luôn luôn tính đến việc kéo độc giả từ kênh thông tin này sang kênh thông tin khác, làm cho thông tin “sống nhiều vòng đời” ở nhiều nền tảng.
Thứ hai, liên kết các phòng, nhóm chức năng hoạt động độc lập tại cơ quan báo chí tạo thành một thể thống nhất. Lãnh đạo cơ quan báo chí cần thay đổi tư duy, xây dựng quy trình sản xuất phù hợp trên đa nền tảng. Cơ cấu, phân bổ lại lực lượng lao động. Đây là bước hết sức quan trọng trong việc đánh giá lao động và chi trả tiền lương gắn với vị trí việc làm tại cơ quan báo chí.
Thứ ba, xây dựng đội ngũ những người làm báo chuyên nghiệp, có bản lĩnh vững vàng, đạo đức nghề nghiệp trong sáng. Nhà báo cần được đào tạo nhiều kỹ năng, có thể làm việc với các phương tiện khác nhau, mỗi thành viên của tòa soạn không phải là những cá nhân chuyên biệt mà phải làm việc theo nhóm.
Phóng viên trong xu thế truyền thống hội tụ cần sẵn sàng để tạo ra các nội dung phù hợp với điện thoại thông minh, máy tính bảng; biết quay video, ghi âm, xử lý hậu kỳ..., đưa file âm thanh và video lên mạng.
Thứ tư, thay đổi cách viết tin, bài cho tòa soạn hội tụ (thông tin nhiều cửa). Thay những cột dày đặc chữ bằng các bài báo ngắn, thông tin sâu, nhiều chiều, mang đến cho độc giả nhiều cách tiếp cận, chú ý đan xen giữa các yếu tố: Nội dung (text) ngắn - ảnh (độ phân giải cao, có liên quan chặt chẽ với tít và nội dung bài) - bảng biểu, hộp thông tin (giúp độc giả đọc nhanh).
Thông tin đưa đến độc giả phải là thông tin có giá trị nhất, thông tin đến cùng, dùng nhiều hình thức minh họa để người đọc lập tức hiểu sâu nội dung câu chuyện diễn ra thế nào.
Đối với các báo Đảng địa phương, việc xây dựng tòa soạn hội tụ đang đứng trước nhiều thách thức. Đa số các báo đang hoạt động với mô hình truyền thống, lực lượng mỏng, ngân sách hạn chế và hạ tầng công nghệ yếu. Việc chuyển đổi sang mô hình hội tụ thường gặp các khó khăn như: Thiếu nhân sự có kỹ năng đa phương tiện; hạ tầng mạng và thiết bị kỹ thuật lạc hậu. Việc thiếu rạch ròi giữa biên tập nội dung, định hướng truyền thông và kỹ thuật có thể khiến thông tin bị lặp hoặc sai lệch khi xử lý đa nền tảng.
Tòa soạn địa phương vẫn tổ chức theo lối “phân mảnh”: Phóng viên viết giao cho biên tập, rồi qua kỹ thuật - rất khó để một cá nhân làm đa phương tiện nếu không có sự phối hợp hỗ trợ. Thiếu “Bàn tin trung tâm” điều phối nội dung theo hướng đa nền tảng, “biến” 1 đề tài thành 3 - 4 định dạng, điều này khiến phóng viên dù có năng lực cũng dễ bị... “bơi một mình”…
Để hiện thực hóa tòa soạn hội tụ tại báo Đảng địa phương, thiết nghĩ cần chiến lược “vừa sức, vừa khả thi”, thiết lập tổ hội tụ thử nghiệm, bắt đầu bằng một nhóm phóng viên tinh nhuệ chuyên tác nghiệp đa nền tảng, đây là những người không đơn thuần là “biết quay video”, mà là người có khả năng kể một câu chuyện báo chí bằng nhiều hình thức khác nhau. Tòa soạn không còn phân mảnh kỹ thuật - nội dung - truyền thông, mà tổ chức lại theo hướng: “một đề tài - một nhóm - đa nền tảng”.
Tại Báo Thái Nguyên, trong quá trình xây dựng tòa soạn hội tụ, Báo đã xây dựng nhóm phóng viên cơ động, nhóm phóng viên đa phương tiện, đây là bước đi đúng đắn để xây dựng đội ngũ nòng cốt, sau đó mở rộng ra toàn đội ngũ phóng viên của tòa soạn. Đối với khâu biên tập, dữ liệu được xử lý tập trung ở một đầu mối, sau đó được phân phối ra các sản phẩm đầu cuối.
Thực tế qua hơn 1 năm hoạt động cho thấy hiệu quả rất đáng ghi nhận, thời gian xử lý thông tin được rút ngắn, gia tăng tốc độ xuất bản, khai thác tối đa giá trị nội dung đồng thời tăng độ lan tỏa và tương tác, hạn chế bị mạng xã hội “dẫn trước” hoặc xuyên tạc thông tin.
Cùng với đó, Ban Biên tập tăng cường mở các lớp tập huấn ngắn hạn về kỹ năng, nghiệp vụ, báo chí hội tụ, chú trọng huấn luyện các kỹ năng quay phim, chụp ảnh, dựng hình, đồ họa, viết nội dung, xử lý ảnh…
Có chính sách ưu tiên đầu tư trang thiết bị và phần mềm quản lý CMS tích hợp cho tòa soạn, triển khai phối hợp với các báo lớn như một “vệ tinh nội dung” để tận dụng công nghệ, kinh nghiệm tổ chức và lan tỏa nội dung địa phương ra phạm vi quốc gia.
Tòa soạn hội tụ là xu hướng không thể đảo ngược, nhưng hội tụ không phải phép màu. Với báo chí địa phương, đặc biệt là báo Đảng, đây là một hành trình dài, cần đi từng bước, có hỗ trợ, có điều chỉnh, nếu tổ chức tốt, hội tụ không chỉ là mô hình kỹ thuật, mà là chiếc cầu đưa báo chí địa phương tiến gần hơn đến độc giả, đồng thời khẳng định rõ vai trò của mình trong dòng chảy báo chí hiện đại.
Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202506/toa-soan-hoi-tu-xu-huong-tat-yeu-3e7232a/
Bình luận (0)