Giải bài toán xử lý chất thải rắn sinh hoạt

Mỗi ngày, địa bàn tỉnh Đồng Nai phát sinh gần 2,7 ngàn tấn chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH), trong đó thu gom, xử lý theo quy định đạt 78,8%, còn lại là chưa. Với mục tiêu đưa tỷ lệ thu gom, xử lý CTRSH đạt 97% vào năm 2030, cấp ủy, chính quyền địa phương, người dân cũng như các ngành chức năng tỉnh Đồng Nai đang nỗ lực tìm nhiều giải pháp để giải quyết bài toán này.

Báo Đồng Nai•11/11/2025

Bãi rác tạm trên địa bàn thôn Thống Nhất, xã Đak Nhau, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Vũ Thuyên

Khổ vì rác

Dọc tuyến đường tỉnh 760, cách ngã tư xã Bom Bo, tỉnh Đồng Nai khoảng 500m là bãi rác tạm tồn tại hàng chục năm nay. Điều đáng nói là bãi rác ở ngay chính giữa, hai bên là các hộ dân sinh sống nên gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Không chỉ mùi hôi mà ruồi nhặng, khói bụi cũng tấn công khiến nhiều hộ dân buộc phải đóng kín cửa cả ngày lẫn đêm. Vấn đề này đã được người dân, cử tri phản ánh, kiến nghị lên các cấp chính quyền, ngành chức năng nhiều lần nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Anh Trần Ngọc Duy Long (ngụ thôn 8, xã Bom Bo) có nhà ở gần bãi rác phản ánh: Do bãi rác nằm phía trên, cùng với ý thức người dân bỏ rác không đúng quy định nên mùa mưa rác tràn ra đường, chảy xuống mương thoát nước làm mất mỹ quan và gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, vào mùa khô rác được đốt để giảm tải nên khói âm ỉ khiến các nhà dân phải đóng cửa để chắn khói bụi, mùi hôi và ruồi nhặng tấn công.

Cũng nằm dọc tuyến đường tỉnh 760, do chưa có bãi rác tập trung nên nhiều năm nay, xã Đak Nhau phải sử dụng bãi rác tạm tại thôn Thống Nhất làm nơi tập kết. Tương tự như Bom Bo, bãi rác tạm xã Đak Nhau cũng đặt ở nơi tập trung đông dân cư, sát vách nhiều cửa hàng kinh doanh, buôn bán, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người dân.

Bãi rác tạm ở các xã: Bom Bo, Đak Nhau chỉ là 2 trong số rất nhiều bãi rác tạm đang tồn tại trên địa bàn tỉnh Bình Phước cũ. Đây là vấn đề băn khoăn, trăn trở của lãnh đạo địa phương qua các thời kỳ, nhưng vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Chủ tịch UBND xã Đak Nhau Tô Hoài Nam cho biết: Trước sáp nhập, do chưa có bãi rác tập trung nên xã Đak Nhau cũ sử dụng bãi rác tại thôn Thống Nhất làm nơi tập kết. Qua thời gian, bãi rác tạm đã làm mất mỹ quan, ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân xung quanh. Xác định tầm quan trọng đối với môi trường sống, Đại hội Đại biểu Đảng bộ xã Đak Nhau nhiệm kỳ 2025-2030 đề ra quyết tâm phải “đóng cửa” bãi rác này. Đó là quy hoạch bãi rác tập trung 2ha và đã thực hiện xong công tác đền bù giải phóng mặt bằng. Bãi rác mới cách trung tâm hành chính xã 7km, đường sá đi lại khó khăn nên việc thu gom, vận chuyển ít nhiều bị ảnh hưởng. Dù vậy, xã sẽ kêu gọi xã hội hóa thu gom, vận chuyển, xử lý ở dạng thô và phấn đấu đến cuối năm 2025 sẽ “đóng cửa” bãi rác tạm.

Với công suất xử lý có hạn, trong khi áp lực gia tăng chất thải hiện nay ngày càng lớn, để đảm bảo công tác xử lý rác thải sinh hoạt được duy trì ổn định, tránh tình trạng ùn ứ gây ảnh hưởng đến môi trường và mỹ quan đô thị, công ty đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường xem xét, điều phối và phân bổ khối lượng rác thải sinh hoạt hằng ngày của một số địa phương về các khu xử lý khác trong tỉnh có chức năng xử lý và có cự ly vận chuyển phù hợp, nhằm giảm tải áp lực cho Khu xử lý chất thải Quang Trung.

Ông TRẦN ANH DŨNG, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Dịch vụ Sonadezi, chủ đầu tư Khu xử lý chất thải Quang Trung.

Nhiều hạn chế, bất cập

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trần Trọng Toàn cho biết: CTRSH phát sinh trên địa bàn tỉnh được thu gom, vận chuyển và đưa về 5 khu xử lý theo quy định (4 khu xử lý trên địa bàn tỉnh Đồng Nai cũ, 1 khu xử lý trên địa bàn tỉnh Bình Phước cũ). Các công nghệ xử lý đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định và cấp phép xử lý bằng các phương pháp: compost (68%), compost kết hợp đốt (10%), đốt (5%) và chôn lấp hợp vệ sinh (17%). Công tác quản lý chất thải thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, đặc biệt, trong việc nâng cao tỷ lệ thu gom và giảm chôn lấp.

Dù vậy, sau sáp nhập tỉnh, công tác quản lý CTRSH vẫn còn những hạn chế. Đó là khu xử lý phân bố không đồng đều giữa 2 địa bàn Bình Phước và Đồng Nai trước đây. Trên địa bàn tỉnh Bình Phước cũ chỉ có một khu xử lý với công suất 100 tấn/ngày, nhưng đang trong diện phải di dời khỏi khu vực đô thị. Cùng với đó, hạ tầng kỹ thuật phục vụ phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH chưa được đầu tư đồng bộ và đáp ứng với khối lượng chất thải phát sinh, dẫn đến việc hình thành 22 bãi rác tạm với tổng lượng rác tồn ước khoảng 350 ngàn tấn, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Hệ thống, mạng lưới, phương tiện thu gom CTRSH sau khi phân loại chưa được triển khai tại một số khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới do mật độ dân cư thấp; trong khi đó, người dân tự phân loại và tự xử lý rác thải chưa đúng hướng dẫn. Bên cạnh đó, Đồng Nai chưa ban hành giá tối đa xử lý CTRSH năm 2025 trên địa bàn tỉnh làm cơ sở để thực hiện đấu thầu xử lý chất thải.

Công nhân phân loại rác tại Khu xử lý chất thải Quang Trung, xã Gia Kiệm, tỉnh Đồng Nai.

Đồng bộ nhiều giải pháp

Theo ông Trần Trọng Toàn, để khắc phục những hạn chế nêu trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã và đang tham mưu thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong việc phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý CTRSH theo đúng quy định pháp luật và phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương sau sáp nhập. Theo đó, tham mưu ban hành giá tối đa xử lý CTRSH, giá cụ thể đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, hộ gia đình, cá nhân… làm cơ sở để các địa phương triển khai thực hiện.

Sở tiếp tục đề nghị UBND các xã, phường thực hiện tốt công tác quản lý CTRSH theo nội dung đã được UBND tỉnh phân công. Đặc biệt, nghiên cứu, áp dụng các mô hình xử lý chất thải thực phẩm thành phân hữu cơ, xử lý chất thải thực phẩm bằng chế phẩm men vi sinh IMO, ủ, thu hồi năng lượng sinh khối (biogas) theo hộ gia đình, cụm hộ gia đình, khu dân cư; mô hình phân loại thu gom chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định. Các xã, phường phải chủ động trong công tác quản lý CTRSH tại địa phương. Đồng thời phối hợp với đơn vị thu gom trên địa bàn để rà soát phương án thu gom từ các hộ dân, đảm bảo không thu gom CTRSH từ các cơ sở sản xuất, kinh doanh có khối lượng phát sinh hơn 300kg/ngày theo quy định.

Cũng theo ông Trần Trọng Toàn, do thay đổi về địa giới hành chính nên cần thiết phải cập nhật, bổ sung Quy hoạch tỉnh, trong đó có quy hoạch hạ tầng xử lý chất thải (gồm khu xử lý, điểm trung chuyển…). Đẩy nhanh tiến độ đầu tư, xây dựng, đưa vào vận hành 4 nhà máy xử lý rác phát điện từ nay đến năm 2030; trong đó sẽ tập trung triển khai nhanh dự án đầu tư nhà máy xử lý rác phát điện địa bàn xã Tân Hưng (tỉnh Bình Phước cũ) để phục vụ xử lý chất thải trên địa bàn; cải tạo, xây dựng mới các điểm trung chuyển CTRSH. Đồng thời thực hiện thí điểm phương án “thu phí CTRSH theo lượng phát sinh”, qua đó đánh giá, làm cơ sở triển khai thống nhất trên địa bàn toàn tỉnh.

Những kết quả và định hướng thời gian tới cho thấy sự nỗ lực rất lớn của tỉnh, các doanh nghiệp và người dân Đồng Nai trong việc quản lý chất thải, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường.

Vũ Thuyên

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202511/giai-bai-toan-xu-ly-chat-thai-ran-sinh-hoat-75820af/