Mở rộng cơ giới hóa đồng bộ trên đồng ruộng

Cơ giới hóa đồng ruộng hiện nay được tập trung ở 2 vụ lúa. Đẩy mạnh cơ giới hóa, tỉnh ta đã có cơ chế hỗ trợ cho các tổ chức, người dân trong quá trình đầu tư trang thiết bị. Từ năm 2011, thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, tỉnh hỗ trợ các hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp và nông dân mua các loại máy nông nghiệp như: máy cày, máy cấy, máy gặt đập liên hợp…

Theo Nghị quyết số 03/2022/NQ-HĐND ngày 20/4/2022 của HĐND tỉnh về việc Ban hành quy định chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn trên địa bàn tỉnh Hà Nam có quy định cụ thể về chính sách hỗ trợ cho các loại máy, gồm: máy cấy, giàn máy gieo mạ khay, máy cuộn rơm, máy bay điều khiển từ xa để phun phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, tỉnh cũng triển khai Đề án phát triển mạ khay, cấy máy giai đoạn 2021 – 2023, hỗ trợ các tổ hợp, HTX chuyên ngành làm dịch vụ mạ khay, cấy máy, dàn máy gieo mạ khay và hơn 20 nghìn khay mạ/cơ sở, HTX. Quá trình thực hiện, các mô hình lúa cấy máy có diện tích 20 ha gọn vùng trên cùng 1 cánh đồng được xây dựng để nhân rộng. Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp và Môi trường) xây dựng một số mô hình cơ giới hóa đồng bộ ở tất cả các khâu làm đất, gieo cấy, phun phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và thu hoạch. Tuy nhiên, một số khâu sản xuất, việc áp dụng cơ giới hóa vẫn còn hạn chế, như: gieo cấy, phun thuốc bảo vệ thực vật…

Qua thực tế sản xuất cho thấy, tại nhiều địa phương, việc triển khai cơ giới hóa trên đồng ruộng thiếu sự ổn định, chỉ duy trì được 1 – 2 vụ. Như tại HTX Nông nghiệp Nhân Phúc, xã Phú Phúc (Lý Nhân), vụ xuân 2024 được Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ xây dựng mô hình đưa cơ giới vào đồng ruộng có diện tích 20 ha. Từ mô hình này, địa phương đã mở rộng hình thức lúa cấy máy lên gần 90% tổng diện tích (hơn 100 ha); có đến 50% diện tích lúa của HTX được sử dụng máy bay điều khiển từ xa phun thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, việc áp dụng cơ giới hóa trên diện tích rộng của HTX chỉ duy trì được trong năm 2024. Sang vụ xuân 2025, diện tích lúa cấy máy tại địa phương giảm đến 70% so với vụ xuân trước. Theo ông Trần Ngọc Phú, Giám đốc HTX Nông nghiệp Nhân Phúc, lúa cấy máy hiện nay không được sản xuất tập trung mà rải rác trên nhiều cánh đồng ở địa phương. Do vậy cũng khó triển khai máy bay điều khiển từ xa phun thuốc bảo vệ thực vật, vì các cánh đồng không được sản xuất cùng giống, cùng trà…

Cơ giới hóa khâu làm đất tại phường Châu Giang (thị xã Duy Tiên).

Mặc dù đã làm khá tốt hầu hết các khâu trong sản xuất nông nghiệp nhưng hiện nay, ở không ít địa phương vẫn gặp khó khăn khi đưa máy móc vào một khâu sản xuất mới. Tại HTX dịch vụ nông nghiệp Tượng Lĩnh, phường Tượng Lĩnh (thị xã Kim Bảng) đã triển khai tương đối hiệu quả việc đưa cơ giới hóa vào nhiều khâu như: làm đất và thu hoạch được 100% diện tích, lúa cấy máy hơn 80% diện tích nhưng việc sử dụng cơ giới vào khâu phun thuốc bảo vệ thực vật vẫn chưa được thực hiện trên diện rộng. Trong năm 2024 vừa qua, HTX mới xây dựng mô hình hơn 10 ha lúa phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay điều khiển từ xa. Khả năng trong năm 2025 cũng khó có thể nhân rộng ra phần lớn diện tích. Ông Nguyễn Văn Sâm, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Tượng Lĩnh cho biết: Địa phương đã thực hiện cơ giới hóa vào hầu hết các khâu sản xuất. Riêng khâu phun thuốc bảo vệ thực vật, bón phân bằng máy bay điều khiển từ xa đang là hạn chế, do người dân chưa thực sự tin tưởng vào hiệu quả đem lại. Vì vậy, HTX sẽ tiếp tục duy trì mô hình và tăng cường tuyên truyền đến người dân để mở rộng áp dụng trong những vụ tới.

Trên thực tế, vẫn còn khá nhiều khó khăn, hạn chế trong việc đưa cơ giới hóa đồng bộ vào đồng ruộng, do hiện nay, sản xuất của người dân còn manh mún, trên 1 cánh đồng rộng 10 - 20 ha có đến cả trăm hộ sản xuất, mỗi hộ làm theo cách riêng. Trong khi, để đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng, nhất là những khâu mới như: gieo cấy, phun thuốc bảo vệ thực vật... cần phải có cánh đồng đủ rộng sản xuất cùng giống, cùng trà, cùng quy trình chăm sóc. Về phía các địa phương, do HTX dịch vụ nông nghiệp chưa thực sự làm tốt công tác quy hoạch vùng, tổ chức sản xuất và tuyên truyền để người dân thấy rõ hiệu quả của cơ giới hóa sản xuất. Một vấn đề nữa là người dân mới tính chi phí trước mắt, chưa tính hiệu quả lâu dài. Như lúa cấy máy chi phí dịch vụ khá cao, trong khi áp dụng gieo thẳng bằng tay khá nhanh, tự làm được nhưng vẫn mất công dặm tỉa, nhiều sâu, bệnh, năng suất thấp hơn… Vì thế, nhiều nơi lúa cỏ phát sinh nhiều gây mất mùa, sau 1 – 2 vụ phải chuyển sang cấy máy (loại bỏ được lúa cỏ), người dân lại quay về gieo thẳng.

Việc đưa cơ giới hóa đồng bộ vào đồng ruộng phát huy tốt hiệu quả về nhiều mặt. Trong đó, áp dụng phương thức cấy lúa bằng máy, chi phí bình quân từ 300 – 320 nghìn đồng/sào (tính cả tiền giống), trong khi thuê lao động thủ công ở mức bình quân 350 nghìn đồng/ngày, nơi cao lên đến 400 – 500 nghìn đồng/ngày; thuê dịch vụ mạ khay, cấy máy, người dân không mất công làm đất, gieo mạ, nhổ mạ… như cấy thủ công; sử dụng máy bay điều khiển từ xa phun thuốc bảo vệ thực vật dao động từ 20 – 25 nghìn đồng/sào/lần phun, phun thủ công 30 - 35 nghìn đồng/sào, bảo đảm sự đồng đều, tiết kiệm hơn 10% lượng thuốc so với phun bình lẻ. Cơ giới hóa giúp giải phóng sức lao động chuyển sang làm các ngành nghề khác đem lại thu nhập cao hơn, nhất là hiện nay lượng lao động trẻ nông thôn chuyển mạnh sang làm công nhân…

Với thực tế sản xuất nông nghiệp của tỉnh, nhất là 2 vụ lúa đang phát triển theo hướng tập trung, tạo ra sản phẩm hàng hóa nên việc đưa cơ giới hóa đồng bộ vào đồng ruộng sẽ giúp phát huy tốt hiệu quả và nâng cao thu nhập cho người dân.

Mạnh Hùng

Nguồn: https://baohanam.com.vn/kinh-te/nong-nghiep/mo-rong-co-gioi-hoa-dong-bo-tren-dong-ruong-157201.html