Đồng Tháp bứt phá công nghệ, chuyển đổi số

Tỉnh Đồng Tháp đang đứng trước nhiều cơ hội trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp và môi trường vốn là thế mạnh của địa phương.

Thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” (gọi tắt là Nghị quyết 57), Đồng Tháp đang tích cực ứng dụng KHCN và CĐS để hiện đại hóa ngành nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn, thông minh và thích ứng biến đổi khí hậu (BĐKH).

Báo Nông nghiệp và Môi trường đã có cuộc phỏng vấn Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Thành Diệu để làm rõ hơn về định hướng, thách thức và giải pháp của tỉnh trong lĩnh vực quan trọng này.

Ông Nguyễn Thành Diệu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp. Ảnh: Thanh Bạch.

Nghị quyết 57 được xem là bước ngoặt chiến lược. Từ góc nhìn của lãnh đạo tỉnh, ông đánh giá như thế nào về những cơ hội mà nghị quyết này mang lại cho ngành nông nghiệp Đồng Tháp?

Nghị quyết 57 không chỉ là kim chỉ nam về mặt chủ trương, mà còn là cú hích mạnh mẽ để các địa phương, đặc biệt là những tỉnh có nền nông nghiệp chủ lực như Đồng Tháp tăng tốc trong chuyển đổi mô hình phát triển.

Sau sáp nhập hành chính, Đồng Tháp có quy mô lớn hơn, phạm vi quản lý rộng hơn và đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện hơn trong quản trị, quy hoạch sản xuất, bảo vệ tài nguyên và môi trường. Đây chính là cơ hội để tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, bản đồ hóa đất đai, quản lý nguồn nước và giám sát môi trường theo thời gian thực.

Đặc biệt, Nghị quyết 57 tạo điều kiện hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cấp tỉnh - nơi các nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, hợp tác xã và nông dân có thể kết nối để cùng phát triển các mô hình nông nghiệp thông minh, công nghệ cao. Với thế mạnh về các sản phẩm như lúa, xoài, thanh long, cá tra, hoa kiểng và nhiều loài cây trái có giá trị khác, Đồng Tháp hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất nông nghiệp xanh, chất lượng cao cho thị trường trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, chuyển đổi số số giúp mở rộng thị trường tiêu thụ thông qua truy xuất nguồn gốc, thương mại điện tử và các nền tảng số. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển nông nghiệp tuần hoàn, thân thiện với môi trường, thích ứng với BĐKH - điều kiện tất yếu trong bối cảnh hiện nay.

Thanh Long, một trong những sản phẩm chủ lực của Đồng Tháp. Ảnh: Thanh Bạch.

Bên cạnh cơ hội, Đồng Tháp cũng đang đối mặt với không ít thách thức trong quá trình ứng dụng KHCN và chuyển đổi số, ông có thể chia sẻ cụ thể hơn về những khó khăn này?

Đúng vậy, đổi mới luôn song hành với khó khăn, đặc biệt là ở lĩnh vực nông nghiệp, nơi đặc thù sản xuất vẫn còn manh mún và phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm truyền thống.

Về hạ tầng, nhiều xã vùng sâu, vùng xa vẫn còn hạn chế về công nghệ thông tin, mạng viễn thông. Điều này cản trở việc triển khai đồng bộ các giải pháp số trong sản xuất và quản lý.

Về nguồn nhân lực, cán bộ cơ sở, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, còn thiếu kỹ năng về công nghệ. Phần lớn nông dân vẫn canh tác theo kinh nghiệm, ít tiếp cận với các công cụ quản lý hiện đại. Công nghệ nếu không được đào tạo, hướng dẫn cụ thể thì khó phát huy hiệu quả.

Thêm vào đó, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ở địa phương còn thiếu liên kết chặt chẽ giữa "4 nhà": Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp - Nông dân, nếu không có cơ chế phối hợp hiệu quả thì rất khó để đưa nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất.

Một điểm nghẽn khác đó là vốn. Chuyển đổi số và công nghệ cao đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn. Trong khi đó, nhiều hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ còn e dè khi đầu tư dài hạn hoặc khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

Cuối cùng là tác động ngày càng nghiêm trọng của BĐKH tại khu vực ĐBSCL. Nếu không ứng dụng KHCN để dự báo và cảnh báo sớm thì người dân sẽ gặp nhiều rủi ro trong sản xuất.

Nuôi trồng thủy sản được xem là ngành kinh tế mũi nhọn của Đồng Tháp. Ảnh: Thanh Bạch.

Ông đánh giá ra sao về vai trò của KHCN và chuyển đổi số trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn và thích ứng BĐKH tại địa phương?

Đây là yếu tố then chốt. Chúng tôi xác định KHCN và chuyển đổi số là công cụ không thể thiếu để tái cấu trúc ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, hiệu quả và thích ứng tốt hơn với môi trường.

Công nghệ giúp tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất từ canh tác, chăm sóc, thu hoạch đến chế biến, tiêu thụ. Ví dụ, ứng dụng IoT trong canh tác xoài giúp điều tiết nước, ánh sáng, dinh dưỡng một cách thông minh, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất.

Tỉnh cũng đang triển khai mô hình nông nghiệp tuần hoàn như: tái sử dụng phụ phẩm để sản xuất phân hữu cơ, áp dụng công nghệ sinh học để giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Trong nuôi trồng thủy sản, các hệ thống cảm biến giám sát môi trường nước giúp kiểm soát chất lượng ao nuôi và phòng tránh dịch bệnh. Dữ liệu lớn (Big Data) và bản đồ số về rủi ro khí hậu đang được sử dụng để hỗ trợ ra quyết định chính xác hơn.

Những mô hình đã được triển khai như lúa - cá thông minh, nhà màng công nghệ cao hay truy xuất nguồn gốc bằng mã QR cho thấy: nếu ứng dụng đúng, công nghệ không chỉ tạo ra sản phẩm sạch, an toàn mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn thị trường khó tính.

Đồng Tháp có tiềm năng trở thành vùng sản xuất nông nghiệp chất lượng cao. Ảnh: Thanh Bạch.

Vậy thời gian tới, Đồng Tháp sẽ triển khai những định hướng chiến lược nào để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57 trong ngành nông nghiệp, thưa ông?

Tỉnh đã xác định rõ 5 định hướng chiến lược cho giai đoạn 2025-2030, trong đó lấy công nghệ làm trụ cột cho phát triển nông nghiệp và môi trường thời kỳ mới.

Thứ nhất, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp. Chúng tôi khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và nông dân cùng hợp tác xây dựng mô hình thực tiễn, gắn với nhu cầu thị trường.

Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện. Ngành nông nghiệp đang triển khai nền tảng dữ liệu dùng chung, bản đồ số nông nghiệp và các sàn giao dịch nông sản trực tuyến, tiến tới xây dựng chính quyền số trong quản lý sản xuất và bảo vệ môi trường.

Thứ ba, nhân rộng các mô hình nông nghiệp thông minh, công nghệ cao gắn với sản phẩm chủ lực như lúa, xoài, cá tra, hoa kiểng. Đặc biệt chú trọng yếu tố tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải, hướng đến nông nghiệp tuần hoàn.

Thứ tư, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Tỉnh mở rộng các chương trình đào tạo công nghệ số cho cán bộ kỹ thuật, hợp tác xã và nông dân; đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, học tập kinh nghiệm từ các quốc gia có nên nông nghiệp tiên tiến như Nhật Bản, Hàn Quốc...

Thứ năm, xây dựng cơ chế thu hút đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ. Tỉnh đang đề xuất thí điểm các mô hình hợp tác công - tư để huy động nguồn lực phát triển KHCN và chuyển giao công nghệ vào sản xuất.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nhân kỷ niệm 80 năm Ngành Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức chuỗi sự kiện kéo dài từ tháng 7 đến tháng 12/2025. Trong đó, trọng tâm là lễ Kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I, tổ chức sáng 12/11/2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội) với hơn 1.200 đại biểu tham dự. Báo Nông nghiệp và Môi trường sẽ truyền hình trực tiếp sự kiện này.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/dong-thap-but-pha-cong-nghe-chuyen-doi-so-d781424.html